تحولی جدید در درمان دیابت کودکان

نوعی لوزالمعده (پانکراس) مصنوعی توسط دانشمندان دانشگاه کمبریج ساخته شده است که می تواند کودکان مبتلا به دیابت نوع اول را در برابر عوارض بیماری محافظت کند. تحقیقات پزشکان دانشگاه مذکور نشان می دهد استفاده از این روش درمانی علاوه بر اینکه عارضه چندانی ندارد، در مقایسه با درمان های رایج موثرتر است.
کنترل دیابت نوع 1 در کودکان کم سن و سال از معضلات پزشکی محسوب می شود. پاسخ دهی کودکان کم سن به انسولین بسیار متغیر است. از طرفی الگوهای تغذیه ای و رفتاری آنان اغلب غیرقابل پیش بینی است. لذا پیش بینی پاسخ به درمان کودکان برای پزشکان دشوار بوده است. کودکان به خصوص در معرض خطر بالای کاهش شدید و خطرناک قند خون (هیپوگیسمی) و یا افزایش بیش از حد قند خون (هیپرگلیسمی) می باشند. مطالعات قبلی نشان داده است دوره های طولانی افت قند خون در کودکان مبتلا به دیابت نوع اول می تواند باعث کاهش بهره هوشی (IQ) در آنان شود.
برای کنترل سطح قند کودکان، پزشکان به طور فزاینده ای در حال ساخت دستگاه هایی هستند که میزان قند خون کودک را مرتبا پایش کرده و سپس کاربران انسولین مورد نیاز را از طریق پمپ های مخصوص توسط کانول هایی به زیر پوست بیماران تزریق می کنند.
اخیرا دانشمندان دانشگاه کمبریج اپلیکیشنی هوشمند به نام CamAPS FX ساخته اند که می تواند همزمان قند خون را اندازه گیری کرده و میزان انسولین مورد نیاز را تزریق کند. CamAPS FX که از آن به عنوان پانکراس مصنوعی یاد می شود، نوعی سیستم مدار بسته هیبریدی است. به این معنا که اپراتور (والدین کودک) صرفا در زمان وعده های غذایی انسولین لازم را تزریق می کنند و در فواصل وعده ها بسته به نیاز انسولین لازم توسط CamAPS FX تزریق خواهد شد. هنوز سیستم مدار بسته کامل (بی نیاز کامل از اپراتور) ساخته نشده است.
پروفسور Roman Hovorka از مجریان اصلی پروژه مذکور می گوید: CamAPS FX می تواند بر اساس تجربیات قبلی، میزان نیاز کودک به انسولین را پیش بینی کند. همچنین CamAPS FX به مرور نوسان های قند خون کودک در طی روز را فرا گرفته و مداخله لازم را انجام می دهد. این وسیله به جز در زمان صرف وعده های غذایی، به صورت اتوماتیک عمل می کند لذا سنجش مکرر قند خون توسط والدین نیاز نخواهد بود.
به منظور کارآزمایی بالینی پانکراس مصنوعی فوق، تیم بین المللی متشکل از 7 مرکز در انگلستان و چند کشور دیگر اروپایی، 74 کودک 1 تا 7 ساله مبتلا به دیابت نوع 1 را دعوت به شرکت در مطالعه نمودند. همه شرکت کنندگان به مدت 16 هفته تحت درمان با CamAPS FX (مداخله با پانکراس مصنوعی) و سپس 16 هفته تحت درمان با حس گرها و پمپ های معمول (کنترل) قرار گرفتند.
نتایج نشان داد کودکان در زمان استفاده از لوزالمعده مصنوعی حدود 4/3 ایام شبانه روز (71.6%) دارای قند در محدوده هدف بودند که 9% (125 دقیقه در روز ) بیشتر از گروه کنترل بود. همچنین استفاده کنندگان از HbA1c ، 22.9% شبانه روز دچار افزایش قند خون (هیپرگلیسمی) شده بودند که 9% کمتر از گروه کنترل بود. اما زمان افت قند خون (هیپوگلیسمی) بین دو گروه تفاوت معنی داری نشان نداد.
از دیگر بررسی های صورت گرفته در این پژوهش ارزیابی شاخصی موسوم به HbA1c بود. شاخص فوق نشانه ای از میانگین قند خون در روزهای قبل می باشد. در بدو مطالعه متوسط HbA1c شرکت کنندگان 7.3% بود. این شاخص در زمان استفاده از پانکراس مصنوعی حدود 0.7% کاهش پیدا کرد که موفقیتی بزرگ برای این روش درمانی محسوب می شود.
یکی از نگرانی های بزرگ والدین کودکان در خصوص افت قند خون در طی خواب شبانه کودک بود. تحقیق نشان داد که در زمان استفاده از لوزالمعده مصنوعی، قند خون در 80% طول شب در محدوده هدف باقی می ماند که می تواند نگرانی والدین را تا حدود زیادی مرتفع کند. علاوه بر این والدین گزارش کرده بودند که در زمان استفاده از CamAPS FX زندگی عادی تری داشته اند و توانسته بودند تایم بیشتری با کودکان بازی کنند یا کارهای مورد علاقه آنان را انجام دهند.

توضیحات بیشتر در خصوص این پژوهش را می توانید در مجله معتبر New England Journal of Medicine ملاحظه فرمایید.

تاریخ انتشار: 30 دی 1400
منبع: University of Cambridge