• بیماری پارکینسون

بیماری پارکینسون

بیماری پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون یک بیماری پیشرونده دستگاه عصبی است که نتیجه آن ایجاد اختلال حرکتی است. علایم بیماری به آهستگی و در بسیاری موارد با ایجاد لرزش خفیف در یک دست شروع میشود.Parkinson’s Disease - img1 - بیماری پارکینسون هرچند باور کلی این است که لرزش علامت اصلی پارکینسون است اما بیماری به طور شایعی باعث سفتی عضلات و کندی حرکات نیز میگردد.

در مراحل اولیه بیماری پارکینسون، صورت بیمار ممکن است حالتی صاف و بدون احساس مشابه آنکه ماسک زده است را پیدا کند. بازو و دست بیمار در هنگام حرکت حرکات نوسانی خود را از دست می دهد وتکلم بیمار آهسته و گاه مبهم میگردد. متاسفانه علایم بیمار در بسیاری موارد با گذشت زمان تشدید میگردد.

هرچند بیماری پارکینسون درمان قطعی ندارد، لیکن درمانهای دارویی موجود میتواند به میزان قابل توجهی در کاهش علایم موثر باشد. گاها ممکن است پزشک شما درمان جراحی را پیشنهاد کند که هدف آن تنظیم عملکرد بخشهای خاصی از مغز و کنترل علایم خواهد بود.

اپیدمیولوژی

بیماری پارکینسونParkinson’s Disease - img2 - بیماری پارکینسون فراوانی قابل توجهی در جامعه دارد به گونه ای که در ایالات متحده به عنوان دومین بیماری نورودژنراتیو بعد از بیماری آلزایمر شناخته شده است. 1% سالمندان بالاتر از 60 سال و 4-5% جمعیت بالای 85 سال آمریکا به این بیماری مبتلا هستند. گزارشات آماری از کشور استرالیا نیز نشان می دهد از هر 40 نفر یک نفر در طول عمر خود به بیماری پارکینسون دچار میشود.

علل و پاتولوژی

در بیماری پارکینسون سلول های عصبی (نورون های) خاصی در مغز تخریب شده یا به طور کامل از بین می روند. اغلب یافته های بالینی به علت از بین رفتن نورونهایی است که پیام رسان شیمیایی خاصی موسوم به دوپامین را میسازند. با کاهش سطح دوپامین، عملکرد مغز دچار مشکل شده و علایم بیماری بروز می کند.

علت بیماری پارکینسون شناخته نشده است اما به نظر میرسد عوامل متعددی در بروز بیماری دخیل هستند شامل: Parkinson’s Disease - img4 - بیماری پارکینسون

  • ژنتیک: محققان جهش های ژنتیکی خاصی را کشف کرده اند که میتواند باعث ایجاد بیماری پارکینسون گردد. اما این جهش ها به جز در موارد نادر و آن هم خانواده هایی با بروز متعدد بیماری دیده نشده است.
  • عوامل محیطی: تماس با توکسین های خاص (سموم) یا فاکتورهای محیطی میتواند باعث افزایش ریسک ابتلا به پارکینسون گردد، هرچند میزان این خطر نسبتا اندک است.

پژوهشگران همچنین نشان داده اند که تغییرات متعددی در مغز بیماران مبتلا به پارکینسون رخ میدهد، هرچند مشخص نیست که علت بروز این تغییرات چه میتواند باشد. این تغییرات شامل موارد زیر است:

  • وجود اجسام لوی Lewy bodies: تجمعاتی میکروسکپی از مواد خاص در سلول های مغزی هستند. دانشمندان آنها را کلیدهای تشخیصی مهمی برای بیماری پارکینسون میدانند.
  • آلفا سینوکلئین Alpha-synuclein: هرچند مواد مختلفی در اجسام لوی کشف گردیده است، اما دانشمندان بر این باورند که آلفا سینوکلیین (a-synuclein) از مهمترین این مواد میباشد. آلفاسینوکلئین یک پروتئین طبیعی بوده که به وفور در اجسام لوی دیده میشود.

یافته های بالینی

علایم و نشانه های مختلفی در بیماران مبتلا به پارکینسون دیده میشود. علایم ابتدایی بیماری ممکن است خفیف و غیرقابل تشخیص باشد. نشانه ها عمدتا در یک سمت بدن شروع شده و در همان سمت نیز به صورت غالب باقی میمانند حتی پس از آنکه بیماری دو طرف بدن را گرفتار کند. علائم و نشانه های بیماری شامل موارد زیر است:Parkinson’s Disease - img3 - بیماری پارکینسون

  • لرزش: لرزش عمدتا در یک اندام (اغلب دست و انگشتان) شروع میشود. حرکات لرزشی اغلب به صورت رفت و برگشت انگشت شست و اشاره مشابه چرخاندن دانه های تسبیح pill-rolling دیده میشود. لرزش عمدتا در حال استراحت و ثبات دست بروز بیشتری دارد تا زمانی که دست در حال حرکت است.
  • برادی کینزی (کندی حرکات): به مرور و با ادامه بیماری پارکینسون حرکات بیمارکند شده، انجام فعالیتهای روزمره دشوار و زمانبر می گردد. قدم های بیمار هنگام راه رفتن کوتاه شده، بیمار احساس میکند پاها سنگینند و با او حرکت نمیکنند. برخاستن از صندلی برای بیماران سخت خواهد بود.
  • سفتی عضلانی: احساس خشکی و سفتی عضلات در هر نقطه ای از بدن بیمار ممکن است اتفاق بیفتد. عضلات ممکن است دردناک شده و دامنه حرکتی بیمار محدود گردد.
  • اختلال قامت و تعادل: قامت بیماران مبتلا به پارکینسون ممکن است خمیده شده و تعادل آنها در ایستادن و راه رفتن دچار اختلال گردد.
  • از بین رفتن حرکات خودکار: رفتارهای اتوماتیک فرد مبتلا به پارکینسون ممکن است دچار اشکال گردد. پلک زدن، لبخند زدن و حرکات پاندولی دستها حین راه رفتن از جمله این حرکت های خودکار است.
  • تغییرات گفتاری: تکلم بیماران پارکینسونی نیز ممکن است دچار تغیراتی گردد. طیف وسیعی از این تغییرات ممکن است بروز کند شامل تکلم آهسته، تند صحبت کردن، وقفه کلام و یکنواختی لحن سخن.
  • تغییر در نوشتار: نوشتن بیمار ممکن است سخت شده یا دستخط بیمار کوچک به نظر برسد.

عوامل خطر

ریسک فاکتورهای پارکینسون عبارتند از:

  • سن: جوانان ندرتا به بیماری پارکینسون مبتلا میشوند. این بیماری اغلب در میانه و انتهای زندگی تظاهر پیدا میکند. بیماران عمدتا در سن 60 سالگی و یا دیرتر به این بیماری دچار میشوند.Parkinsons Management
  • وراثت: داشتن خویشاوند نزدیک مبتلا به بیماری پارکینسون، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. این خطر اندک است مگر آنکه تعداد زیادی از نزدیکان فرد دچار بیماری شده باشند.
  • جنسیت: بیماری در مردان شیوع بیشتری در مقایسه با زنان دارد.
  • تماس با مواد سمی: تماس طولانی و مکرر با علف کش ها و حشره کشها می تواند خطر ابتلا یه بیماری پارکینسون را مختصرا افزایش دهد.

عوارض

عوارض متفاوتی میتواند در همراهی با بیماری پارکینسون دیده شود از جمله:

  • اختلال تفکر: اختلال تفکر از جمله اختلالت شناختی (مانند دمانس) می تواند در بیماری پارکینسون و به ویژه مراحل تاخیری آن دیده شود که اغلب پاسخ مناسبی به درمانهای دارویی نمی دهد.Parkinson’s Disease - img8 - بیماری پارکینسون
  • تغییرات خلقی و افسردگی: بیماران ممکن است حتی در مراحل بسیار ابتدایی بیمار علایم افسردگی را تجربه کنند. درمان افسردگی برای کمک به بیمار در کنترل و مدیریت پارکینسون بسیار مهم است.
  • اختلالات بلع: اختلال بلع به خصوص در مراحل پیشرفته تر بیماری شایع است. این مساله ممکن است باعث تجمع بزاق در دهان و جاری شدن آن به خارج (درولینگ) منجر شود.
  • مشکلات جویدن و غذا خوردن: با درگیر شدن عضلات دهان در مراحل پیشرفته ممکن است عمل جویدن غذا دچار اختلال گردد.این مساله میتواند باعث عوارضی از جمله آسپیراسیون و سوء تغذیه گردد.
  • اختلالات خواب: مشکلات خواب در بسیاری از بیماران مبتلا به پارکینسون دیده میشود شامل منقطع شدن خواب (بیدار شدن مکرر حین خواب)، بیدار شدن زودتر از حد طبیعی یا چرت زدن های ناخواسته در طی روز. اختلال در مرحله REM (حرکات سریع چشم) و در نتیجه خوابهای پریشان و کابوس دیدن هم از دیگر مشکلات بیماران است. اختلالات خواب بیماران پارکینسونی اغلب به درمان به خوبی پاسخ می دهد.
  • مشکلات ادراری: اختلال عملکرد مثانه نیز از دیگر مشکلات بیماری پارکینسون است که به صورت مشکل در ادرار کردن و یا کنترل ادرار بروز میکند.Parkinson’s Disease - img7 - بیماری پارکینسون
  • یبوست: کند شدن حرکات دستگاه گوارش باعث یبوست در بسیاری از بیماران میگردد.
  • نوسانات فشار خون: هیپوتانسیون وضعیتی (ارتوستاتیک) به افت ناگهانی فشارخون هنگام برخاستن از جا گفته میشود که بطور شایع در بیماران پارکینسون اتفاق میفتد. ایجاد سبکی سر یا سرگیجه از علایم این کاهش فشارخون میباشد.
  • اختلال بویایی: اختلال حس بویایی و عدم تمایز بین بوهای مختلف نیز در بیماران پارکینسون دیده میشود.
  • خستگی: کاهش انرژی و احساس خستگی به خصوص در ساعات پایانی روز در بسیاری از بیماران پارکینسونی دیده میشود. علت اصلی این موضوع چندان شناخته شده نیست.
  • اختلال عملکرد جنسی: برخی بیماران مبتلا به پارکینسون از کاهش میل و اختلال عملکرد جنسی شکایت دارند.

پیشگیری:

از آنجا که علت بیماری پارکینسون چندان شناخته شده نیست، راه های پیشگیری از آن نیز به صورت یک راز باقی مانده است.Parkinson’s Disease - img5 - بیماری پارکینسون

برخی محققان نقش انجام ورزشهای هوازی منظم در کاهش خطر ابتلا به پارکینسون را مطرح کرده اند. برخی دیگر مصرف کافئین ( قهوه، چای و کولا) را عامل کاهش ریسک ابتلا به بیماری دانسته اند. چای سبز نیز توسط برخی پژوهشگران جهت کاهش ابتلا به بیماری توصیه شده است.

منبع: Mayo Clinic

آخرین تحقیقات نشان می دهد:

محققان معتقدند آواز خوانی احتمالا به اندازه مصرف دارو در بیماران مبتلا به پارکینسون موثر است. (جزئیات)

سوال های رایج